Een gezond seksleven is belangrijk. Seks kan er voor zorgen dat spanningen in de spieren en emoties dalen, de pijndrempel stijgt, de slaap verbetert en emotionele stress in de relatie vermindert. (Moreno et al. 2013). Toch ondervinden veel mensen met niet-aangeboren hersenletsel problemen op het gebied van seksualiteit en intimiteit.
Download hier de Special Seksualiteit
De gevolgen van hersenletsel voor seksualiteit en intimiteit kunnen ingrijpend zijn: geen zin meer hebben in seks, niet meer klaar kunnen komen, voortdurend seksueel getinte opmerkingen maken, niet verdragen dat iemand je aanraakt, je schamen voor je deels-verlamde lichaam of niet meer in staat zijn tot intiem contact. Uit onderzoek komt het volgende naar voren:
- 73% van de stellen waarvan één persoon een beroerte heeft gehad vrijt een jaar na het CVA niet meer;
- 38% van de mannen klaagt over erectieproblemen na een beroerte;
- 50% van de mannen en vrouwen krijgt na een beroerte moeilijker een orgasme;
- 42% van de mensen met traumatisch hersenletsel vrijt een jaar na het ongeval niet meer.
OORZAKEN VAN PROBLEMEN MET SEKSUALITEIT NA HERSENLETSEL
De oorzaken voor problemen met seksualiteit bij mensen met hersenletsel zijn divers en complex. Meestal gaat het om een combinatie van oorzaken die elkaar ook nog eens beïnvloeden.
(Neuro) Biologische oorzaken
- Een belangrijk deel van de seksualiteit speelt zich af in de hersenen. Het brein zorgt ervoor dat iemand seksuele impulsen kan beheersen, wekt lustgevoelens op en geeft het signaal voor een orgasme. Daarbij zijn verschillende hersengebieden betrokken. Als in één van die gebieden schade is ontstaan, is dat van directe invloed op seksualiteit.
- Lichamelijke oorzaken, zoals een spastische arm of been, waardoor bepaalde houdingen niet meer prettig zijn of pijn geven
- Overprikkeling van de huid waardoor aanraking pijnlijk is
- Verminderde concentratie, vermoeidheid, veranderde emoties of niet meer kunnen praten
- Bijwerkingen van medicatie zoals bloeddrukverlagende middelen en antidepressiva.
Psychologische oorzaken, zoals
- angst voor een nieuwe beroerte
- onzekerheid over je veranderde lichaam
- depressieve gevoelens
- schaamte voor incontinentie
Sociale oorzaken
Vaak komt de relatie onder druk te staan nadat één van de partners hersenletsel heeft gehad. Bijvoorbeeld als de partner mantelzorger wordt. Als je je partner lichamelijk moet verzorgen, kan dat invloed hebben op de seksualiteit. Ook kan iemand door het hersenletsel bijvoorbeeld erg op zichzelf gericht zijn en dat kan ervoor zorgen dat de partner minder zin heeft in seks.
DE GEVOLGEN VAN SEKSUELE PROBLEMEN
De gevolgen van seksuele problemen kunnen zeer ingrijpend zijn. Het kan een bron van frustratie en verdriet worden. Mensen die getroffen zijn door hersenletsel voelen zich vaak minderwaardig of onzeker. Schuldgevoelens naar de partner komen ook voor. Het heeft ook bijna altijd effect op de relatie.
Als gevolg van hersenletsel kan het zijn dat iemand grensoverschrijdend gedrag vertoont of dat iemand juist moeite heeft met grenzen aangeven. Er kan daardoor sprake zijn van een vergroot risico op seksueel misbruik bij zowel de persoon met hersenletsel als bij zijn omgeving. Aandacht voor het aangeven en respecteren van grenzen rondom seksualiteit is daarom van heel groot belang.
Voor mensen met hersenletsel die (nog) geen relatie hebben en die problemen ervaren met seksualiteit kan het moeilijk zijn om een nieuwe relatie aan te gaan.
AANDACHT VOOR DE PARTNER
Als partner kun je last hebben van sombere gevoelens en kun je je veel zorgen maken als iemand getroffen is door hersenletsel. Dit heeft effect op je relatie en het intieme contact met hem of haar. Bovendien kan de zorg fysiek en geestelijk zwaar zijn. Als je iemand lichamelijk verzorgt, kan het nog lastiger zijn om over te gaan op seksueel contact. Als je partner veranderd is door het hersenletsel, lijkt hij of zij misschien niet meer op degene op wie je verliefd bent geworden. Ook kan het lastig zijn als er sprake is van seksuele ontremming, als iemand door het letsel continu ongepaste seksueel getinte opmerkingen maakt, steeds wil vrijen of masturberen of anderen seksueel lastig valt. Dit zijn moeilijke onderwerpen om te bespreken.
Hersenz heeft een apart partnerprogramma. Ook met de behandelaar die thuis komt kunnen naasten over onderwerpen als seksualiteit en intimiteit praten.
Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van verschillende bronnen waaronder: Zorgwijzer Hersenaandoeningen en seksualiteit, Monique Weiland en René Prop (Hersenstichting) Brochure Intimiteit en seksualiteit na een beroerte (De Hart en Vaatgroep); www.hersenletsel-uitleg.nl